Dzieje miłości Andrzeja Kmicica, chorążego orszańskiego i Oleńki Billewiczówny, rzucone na barwne tło historyczne najazdu szwedzkiego na Poskę w latach 1655-1660 Kmicic, początkowo opowiadający się po stronie kolaborujących z najeźdźcą Radziwiłłów, uświadamia sobie, że postępuje jak zdrajca narod...

Adam Cisowski, nazwany przez kolegów "Szatanem", odkrywa system pytania profesora Gąsowskiego. Pełen podziwu nauczyciel zaprasza Adasia na wakacje do pałacyku swego brata Iwa, gdzie nikt nie potrafi wyjaśnić kradzieży drzwi. Adam przyjeżdża zwabiony nie tylko zagadką, ale przede wszystkim urodą...